Nhìn kỹ mặt đất trước khi ngước nhìn bầu trời Talét (624-547 trước Công nguyên), nhà toán học đầu tiên của Hy Lạp cổ đại, thuở nhỏ là một n...
Nhìn kỹ mặt đất trước khi ngước nhìn bầu trờiTalét (624-547 trước Công nguyên), nhà toán học đầu tiên của Hy Lạp cổ đại, thuở nhỏ là một người rất yêu thiên nhiên. Có lần ở trong vườn, Talét mải mê ngắm nhìn các vì sao, vừa ngắm vừa đi thụt lùi, bất ngờ bị thụt xuống hố, ngã lăn quay. Bà vú nuôi vội chạy đến đỡ và ca cẩm: “Tôi đã bảo mà, cậu muốn nhìn lên trời cao thì cứ việc nhìn, nhưng trước tiên phải nhìn kỹ mặt đất đã chứ”. Lời khuyên đó đã theo Talét suốt cả cuộc đời: “Muốn nhìn xa thấy rộng, muốn để cho trí tuệ vươn tới những vì sao xa vời, trước hết phải hiểu tường tận những sự vật quanh ta và những kiến thức cơ sở”.
Không gì mạnh bằng niềm đam mê
Nhà toán học người Tiệp Khắc Bécna Bônxanô kể lại: Một lần về nghỉ hè ở Praha ông bị cảm nặng. Người rét run và cảm thấy đau nhừ khắp cơ thể. Để khuây khỏa, ông đã lấy cuốn Những nguyên lý của Ơclít ra đọc. Càng đọc ông càng ngạc nhiên về cách trình bày mới mẻ của tác giả. Sự tài tình của Ơclít đã làm cho ông vui thích, khoan khoái đến nỗi cảm thấy hoàn toàn khỏi bệnh.
Học gì, làm gì cũng được nhưng phải giỏi!
Vũ Hữu (1443-1530), tác giả bộ sách toán cổ nhất nước ta Lập thành toán pháp dạy các phép tính toán từ thường thức đến phức tạp. Thuở nhỏ, Vũ Hữu học rất giỏi, nổi tiếng khắp huyện Đường An (nay thuộc tỉnh Hải Dương). Em ruột Vũ Hữu là Vũ Phong thì lại rất say mê vật, ít ngó ngàng đến sách vở. Người bác sốt ruột, gọi Vũ Hữu đến bảo: “Cháu phải cấm em cháu vật, kẻo hàng xóm láng giềng người ta chê cười”. Vũ Hữu thưa: “Thưa bác, cháu mà bỏ học đi tập vật thì thua em cháu. Em cháu vật giỏi, bây giờ mà phải bỏ thì phí quá. Miễn là giỏi thì làm nghề gì cũng quý ạ, còn lười biếng thì học gì, làm gì cũng bị người ta chê cười...”. Quả đúng như vậy, hai anh em Vũ Hữu về sau, anh được tôn là “trạng toán” còn em là “trạng vật” đều mang lại vinh dự cho quê hương.
(Theo Nguyễn Như Mai, Lê Nguyên Long, Phạm Ngọc Toàn, Kể chuyện các nhà toán học, NXB Kim Đồng, 2007.)
