Nhiều giáo viên xem dạy thêm là cực chẳng đã. Kiếm được đồng tiền từ dạy thêm cũng chẳng sung sướng gì, có người có con nhỏ vẫn phải cặm cụ...
Nhiều giáo viên xem dạy thêm là cực chẳng đã. Kiếm được đồng tiền từ dạy thêm cũng chẳng sung sướng gì, có người có con nhỏ vẫn phải cặm cụi dạy thêm tới 8-9 giờ tối. Hơn nữa, dạy thêm dù có tiền vẫn làm hình ảnh người thầy nhếch nhác.MATHVN xin trích đăng bài phỏng vấn của PV Tuổi trẻ cuối tuần với GS Đinh Quang Báo, nguyên hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, nguyên viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học sư phạm xung quanh vấn đề nổi cộm của ngành Giáo dục những năm gần đây: Chất lượng sinh viên Sư phạm ngày càng đi xuống.
(GS. Đinh Quang Báo - Nguyên Hiệu trưởng ĐHSP Hà Nội)
PV: Người ta vẫn hay nói ngoài đời rằng "chuột chạy cùng sào mới vào sư phạm". Giáo sư nghĩ sao?
- Thật ra không phải lúc nào câu nói đó cũng đúng. Từ giữa những năm 1990, chất lượng tuyển sinh ngành sư phạm tương đối khá. Thời kỳ hoàng kim trong tuyển sinh các trường Đại học Sư phạm là giai đoạn 1997-2003. Hồi ấy thí sinh phải đạt 27 điểm/ba môn mới đỗ vào khoa Toán, 24-25 điểm vào khoa Văn, các khoa khác cũng phải 22 điểm, tỉ lệ là 7-8 em chọi 1, thậm chí mười mấy em chọi 1. Sau năm 2003, chất lượng đầu vào trường sư phạm đuối dần nhưng vẫn còn học sinh giỏi để tuyển, chỉ có điều những em xuất sắc nhất (như diện đoạt giải quốc gia, quốc tế) thì không vào sư phạm.
Nhưng vài ba năm nay thì tuyển sinh vào ngành sư phạm còn nặng nề hơn cả câu "chuột chạy cùng sào", nghĩa là đã phải tuyển nhóm "cùng sào" rồi mà cũng không đủ. Nếu cứ tiếp tục thế này sẽ là một vấn đề báo động cho chất lượng giáo dục phổ thông. Trong một hội thảo bàn về đội ngũ nhà giáo gần đây, nguyên phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình nhắc lại một ý mà nhiều chuyên gia nước ngoài khi làm việc với chúng tôi cũng từng nhấn mạnh: "Chất lượng giáo dục phổ thông không bao giờ vượt qua chất lượng đội ngũ giáo viên". Đây là một đúc kết, một quy luật phổ quát rồi. Muốn nâng cao chất lượng nền giáo dục mà chất lượng đội ngũ không được cải thiện thì chỉ là nói suông.
PV: Lương giáo viên thấp, nhưng thấp so với ai?
- Tôi không dám nói lương giáo viên thấp so với ai. Tôi chỉ thấy trước hết là thấp so với cái người ta cần để tồn tại chứ chưa nói đến chuyện để sống sung sướng. Trước tháng 5-2012 (lương tối thiểu lên 1,05 triệu đồng), khi lương tối thiểu là 830.000 đồng, sinh viên giỏi trường sư phạm được giữ lại trường làm cán bộ giảng dạy chỉ được 75% lương hệ số 2, nghĩa là khoảng 1,4 triệu đồng/tháng, khi hết tập sự thì được hệ số 2,2, nghĩa là khoảng 2 triệu đồng/tháng. Cứ nhìn vào cái đáy này mà không ai thấy xúc động thì đó là một tội lỗi!
Thứ hai là thấp so với yêu cầu cần nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông. Như trên đã nói, GV là yếu tố quyết định chất lượng của nền giáo dục. Phải có đội ngũ nhà giáo có chất lượng để đáp ứng yêu cầu nâng chất lượng giáo dục. Muốn nâng chất lượng đội ngũ nhà giáo thì phải tăng lương cho GV để thu hút được người giỏi vào ngành sư phạm, chí ít cũng phải là người khá trở lên. Nhà nước đặt ra yêu cầu tăng chất lượng giáo dục mà lại lấy người "cùng sào" vào sư phạm, vì "cùng sào" nghĩa là bét! Như vậy, nói lương thấp ở đây là để so sánh với cái ngưỡng đặt ra để thu hút người khá giỏi vào sư phạm.
PV: Hình như năm nay lượng thí sinh đăng ký dự thi vào ngành sư phạm tăng. Giáo sư đã thử tìm hiểu lý do tại sao?
- Tôi nghe nói năm nay hình như có chút biến chuyển nào đó, chẳng hạn lượng hồ sơ đăng ký dự thi vào Trường ĐH Sư phạm Hà Nội tăng đột biến so với năm ngoái. Tuy nhiên phải đợi sau tuyển sinh mới chắc được chất lượng đầu vào thay đổi đến mức nào.
Nếu điều đó là sự thật thì có thể do dư luận xã hội nhận thấy triển vọng thu nhập của ngành sư phạm sáng sủa hơn. Trước hết là từ chế độ phụ cấp thâm niên có hiệu lực từ tháng 5-2011 và bắt đầu thực hiện chi trả từ năm nay. Lấy ví dụ là tôi, nhờ phụ cấp thâm niên mà lương tôi tăng hơn 40%. Đương nhiên là tôi thấy rất sung sướng. Cảm xúc đó lan tỏa trong cộng đồng nho nhỏ của gia đình tôi. Chắc chắn nó sẽ là tham số có ảnh hưởng tích cực tới việc chọn nghề của cháu tôi nếu nó sắp thi ĐH.
Mặt khác, từ khoảng một năm nay, các phương tiện thông tin đại chúng luôn đề cập vấn đề cải cách căn bản chế độ tiền lương của công chức, viên chức hưởng lương sự nghiệp. Những thông tin này gieo vào người ta một hi vọng. Tuy nhiên, đó chỉ là giả thuyết ban đầu của tôi.
PV: Hay ngành sư phạm hấp dẫn trở lại do người ta nhìn vào thu nhập từ dạy thêm của các thầy cô?
- Đúng là có những người rủng rỉnh đồng ra đồng vào nhờ dạy thêm. Thậm chí cũng có những người khá đấy. Nhưng đứng về mặt thống kê, số GV giàu lên nhờ dạy thêm không phổ biến. Hơn nữa, dạy thêm chỉ có ở những vùng mà điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, chứ ở những nơi khác dân nghèo lấy đâu ra tiền đi học thêm!
Tôi nghĩ rằng nhiều GV xem dạy thêm là cực chẳng đã. Kiếm được đồng tiền từ dạy thêm cũng chẳng sung sướng gì, có người có con nhỏ vẫn phải cặm cụi dạy thêm tới 8-9 giờ tối. Hơn nữa, dạy thêm dù có tiền vẫn làm hình ảnh người thầy nhếch nhác. Tôi cho rằng dạy thêm là một lựa chọn phát sinh, lương thế này nên buộc phải dạy thêm chứ không phải vì cơ hội dạy thêm mà nộp đơn vào sư phạm. Về mặt xã hội, tôi cho rằng không nên khuyến khích người ta đi theo nghề giáo bằng kiểu khổ sở như thế.
Ngay cả ở nước ngoài, lương giáo viên cũng không cao so với một số ngành nghề khác, nói chung nghề GV chẳng mấy ai giàu có nhờ lương. Nhưng GV vẫn yên tâm làm việc vì họ được xã hội tôn trọng về mặt tinh thần, lương thì đủ sống. Xã hội đa dạng về năng lực, về nguyện vọng, về sở trường. Không phải ai sống cũng với mục tiêu phải có thật nhiều tiền, ngay trong những người giỏi nhất. Thế nên mới có người theo ngành nọ, người theo ngành kia. Nhưng việc đảm bảo cho người ta đồng lương đủ sống mới giúp người ta chọn nghề là vì sở trường, vì năng lực chứ không vì đồng tiền.
(Theo Tuổi Trẻ Cuối Tuần)