Tôi chưa bao giờ là một thám tử, nhưng tôi biết phải làm gì. Chỉ cần có một cuốn sách, mua vài miếng bánh mì kẹp thịt, mở radio, và tỉnh táo...
Tôi chưa bao giờ là một thám tử, nhưng tôi biết phải làm gì. Chỉ cần có một cuốn sách, mua vài miếng bánh mì kẹp thịt, mở radio, và tỉnh táo ngồi chờ mục tiêu của mình: thiên tài toán học người Nga Grigori Yakovlevich Perelman.
Tôi đến đây để phỏng vấn ông ấy, nhưng tôi biết là không dễ: Perelman sống ẩn dật xa lánh mọi người và nhất là rất ghét báo giới.
Đó là một người đàn ông mà năm 2006 nổi tiếng khắp thế giới vì đã giải được một bài toán mà 100 năm trước đó chưa ai giải được: Dự đoán Poincaré (Giả thuyết Poincaré) . Dự đoán này liên quan đến Hình học trong không gian đa chiều, giải thích phần nào đó hình dạng vật thể trong vũ trụ, có ít nhiều liên hệ đến Vật lý lượng tử và Thuyết tương đối.
Sau năm 2006, Perelman cắt đứt liên lạc với bạn bè, đồng nghiệp và ngưng làm Toán. Ông không buồn cắt tóc, tỉa râu và cắt móng tay.
Ông là người đầu tiên từ chối Huy chương Fields cao quý mà người ta tặng thưởng cho ông vì giải được bài Toán thế kỷ. Và thế giới cũng vô cùng ngạc nhiên khi ông từ chối tiền thưởng 1 triệu USD của Viện Toán học Clay, Boston. Ông đã từng nói với vài người bạn thân: “Tôi đã có được cái tôi cần.” Qua khung cửa sổ, ông đã từng nói với một phóng viên Nga: “Tôi không muốn người ta xem tôi như con thú trong sở thú.”
Còn tôi thì tôi rất muốn được gặp ông, chia sẻ sự vinh quang của ông. Điều tôi biết phải làm gì là bay sang Nga, tìm cho ra chỗ ở của ông ấy và đợi cho tới khi ông ấy xuất hiện. Trước khi bay, tôi đã điện thoại cho Sergei Kislyakov, đang là giám đốc Viện Toán học Steklov, nơi mà trước đây Perelman đã từng làm việc, nhờ giúp đỡ. Kislyakov nói: “Anh sẽ thất vọng vì Perelman không muốn nói chuyện với ai cả. Đặc biệt là ông ấy rất ghét báo giới.” Không biết vì sao khi nghe thế ý muốn của tôi lại càng tăng thêm mãnh liệt hơn.
Tôi đến đây vào mùa Xuân. Trạm Kupchino là trạm cuối của tuyến xe điện màu xanh. Kế hoạch của tôi là mướn một căn phòng đâu đó trong khu vực này để dễ quan sat cái chung cư mà Perelman ở. Tôi hỏi nhân viên nhà nghỉ: “Trong khu này có một nhà Khoa học nổi tiếng nào không?” Ông trả lời một cách lơ đểnh: “Ông ấy sống đâu đó bên kia.” Tôi hỏi tiếp: “Thế ông có thấy ông ấy lần nào chưa?” Trả lời: “Có, tôi thấy trên TV, ông ấy đi cùng với Putin.”
Tôi thuê một chiếc Hyundai, đậu bên đường rồi nhìn người lên xuống xe điện. Xóm này cư dân nghèo, rất nghèo. Câu hỏi cứ lởn vởn trong đầu tôi rằng tại sao ông ấy không nhận Huy chương Fields và quay lưng đi với 1 triệu đô-la? Tại sao ông ấy lại không trả lời câu nào với báo chí?
Rồi tôi đã nhìn ra ông ấy. Kìa, đúng là Perelman. Râu đó, tóc đó, đi bên cạnh bà Lyubov, mẹ của ông ấy. Là Perelman, không thể sai được. Họ đi xuống xe, băng qua một cái sân rộng để vào căn chung cư bên trong.
Khóa xe, tôi vội đi theo. Tôi biết Perelman nói tiếng Anh giỏi, nhưng tôi sẽ nói tiếng Nga cho tự nhiên hơn. Khi đi tới ngang tầm Perelman, tôi nói: “Grigori Yakovlevich, phải anh đó không?” Anh quay mặt nhìn tôi. Tôi nói tiếp: “Xin lỗi, tôi không muốn làm phiền anh, nhưng tôi đến từ Mỹ và muốn nói chuyện với anh.” Nhìn gần thấy Perelman cao khoảng 5 ft 10 in và trông không dữ như tôi tưởng tượng. Perelman nói, âm sắc hơi cao: “Ông là nhà báo?” Tôi lắc đầu. Ông ta nói tiếp: “Tôi không trả lời phỏng vấn.” Tôi nói: “Tôi biết.”
Perelman và mẹ dừng lại, cả hai nhìn tôi từ đầu đến chân. Tôi nói đúng sách vở: “Trời hôm nay đẹp quá.” Cả hai phá lên cười, tôi cũng cười theo. Có vẻ như sự việc bắt đầu dễ dàng hơn.
Bà Lyubov mang mắt kiến dày, đội mũ trùm tai. Bà hỏi tôi : ”Sao ông biết chúng tôi sống ở đây?” Tôi trả lời: “Tôi ngồi trên xe, bên kia đường, quan sát và đợi.” Bà vui vẻ nói: “Thật sao?” Perelman thận trọng hỏi: “Ông là người Nga? ” Tôi lắc đầu: “Không, Mỹ.”
Tôi biết đã đến lúc tôi phải hỏi những gì cần hỏi. Tôi nói: “Anh có phiền không nếu chúng ta đi bộ lanh quanh một chút?” Perelman nhìn trời, nhìn xuống, rồi nhún vai không trả lời.
Bà mẹ vội vàng nói: “Nếu là bắt đầu cuộc phỏng vấn thì thôi đi.” Perelman vòng tay qua vai bà và nói: “Không sao, mẹ. Mình đi bộ chút xíu nữa.” Tôi nghĩ rằng tôi có thể hỏi câu gì đó dự trù trước được rồi. Tôi hỏi: “Tôi có nghe nói bây giờ anh không còn làm Toán nữa, vậy anh đang làm gì?” Perelman nói: “Tôi rời bỏ Toán rồi. Bây giờ tôi làm gì thì tôi sẽ không nói với ông.” Tôi sắp hỏi tiếp một câu nữa thì Perelman đánh trống lãng: “Ông không phải người Nga thật sao? Ông nói tiếng Nga cứ như là ông sinh đẻ ở Nga.” Tôi cố gắng hỏi một câu nghiêm túc bởi vì chúng tôi sắp tới cửa chung cư rồi. “Anh rất có tài, lại còn trẻ, anh có ý định trở lại với Khoa học không?” Ông la làu bàu cái gì đó và nhún vai.
Trước khi hai mẹ con bước vào cửa tòa nhà, tôi hỏi nhanh bằng tiếng Anh: “Rồi giai đoạn tiếp theo cuộc sống của anh sẽ thế nào?” Perelman dừng lại và nói: “Cái gì?” Tôi lặp lại câu hỏi. Ông ta làu bàu: “Tôi không biết.” Đến đó hai mẹ con bước vào trong bóng tối của hành lang chung cư.
Xem thêm: Perelman là ai? - Giả thuyết Poincaré là gì? - 7 BÀI TOÁN THIÊN NIÊN KỶ
Tôi đến đây để phỏng vấn ông ấy, nhưng tôi biết là không dễ: Perelman sống ẩn dật xa lánh mọi người và nhất là rất ghét báo giới.
Đó là một người đàn ông mà năm 2006 nổi tiếng khắp thế giới vì đã giải được một bài toán mà 100 năm trước đó chưa ai giải được: Dự đoán Poincaré (Giả thuyết Poincaré) . Dự đoán này liên quan đến Hình học trong không gian đa chiều, giải thích phần nào đó hình dạng vật thể trong vũ trụ, có ít nhiều liên hệ đến Vật lý lượng tử và Thuyết tương đối.
Sau năm 2006, Perelman cắt đứt liên lạc với bạn bè, đồng nghiệp và ngưng làm Toán. Ông không buồn cắt tóc, tỉa râu và cắt móng tay.
 |
| Tôi biết cách kiểm soát vũ trụ. Tại sao tôi lại phải tranh đua để kiếm một triệu, nói đi? |
Còn tôi thì tôi rất muốn được gặp ông, chia sẻ sự vinh quang của ông. Điều tôi biết phải làm gì là bay sang Nga, tìm cho ra chỗ ở của ông ấy và đợi cho tới khi ông ấy xuất hiện. Trước khi bay, tôi đã điện thoại cho Sergei Kislyakov, đang là giám đốc Viện Toán học Steklov, nơi mà trước đây Perelman đã từng làm việc, nhờ giúp đỡ. Kislyakov nói: “Anh sẽ thất vọng vì Perelman không muốn nói chuyện với ai cả. Đặc biệt là ông ấy rất ghét báo giới.” Không biết vì sao khi nghe thế ý muốn của tôi lại càng tăng thêm mãnh liệt hơn.
Tôi đến đây vào mùa Xuân. Trạm Kupchino là trạm cuối của tuyến xe điện màu xanh. Kế hoạch của tôi là mướn một căn phòng đâu đó trong khu vực này để dễ quan sat cái chung cư mà Perelman ở. Tôi hỏi nhân viên nhà nghỉ: “Trong khu này có một nhà Khoa học nổi tiếng nào không?” Ông trả lời một cách lơ đểnh: “Ông ấy sống đâu đó bên kia.” Tôi hỏi tiếp: “Thế ông có thấy ông ấy lần nào chưa?” Trả lời: “Có, tôi thấy trên TV, ông ấy đi cùng với Putin.”
Tôi thuê một chiếc Hyundai, đậu bên đường rồi nhìn người lên xuống xe điện. Xóm này cư dân nghèo, rất nghèo. Câu hỏi cứ lởn vởn trong đầu tôi rằng tại sao ông ấy không nhận Huy chương Fields và quay lưng đi với 1 triệu đô-la? Tại sao ông ấy lại không trả lời câu nào với báo chí?
Rồi tôi đã nhìn ra ông ấy. Kìa, đúng là Perelman. Râu đó, tóc đó, đi bên cạnh bà Lyubov, mẹ của ông ấy. Là Perelman, không thể sai được. Họ đi xuống xe, băng qua một cái sân rộng để vào căn chung cư bên trong.
Khóa xe, tôi vội đi theo. Tôi biết Perelman nói tiếng Anh giỏi, nhưng tôi sẽ nói tiếng Nga cho tự nhiên hơn. Khi đi tới ngang tầm Perelman, tôi nói: “Grigori Yakovlevich, phải anh đó không?” Anh quay mặt nhìn tôi. Tôi nói tiếp: “Xin lỗi, tôi không muốn làm phiền anh, nhưng tôi đến từ Mỹ và muốn nói chuyện với anh.” Nhìn gần thấy Perelman cao khoảng 5 ft 10 in và trông không dữ như tôi tưởng tượng. Perelman nói, âm sắc hơi cao: “Ông là nhà báo?” Tôi lắc đầu. Ông ta nói tiếp: “Tôi không trả lời phỏng vấn.” Tôi nói: “Tôi biết.”
Perelman và mẹ dừng lại, cả hai nhìn tôi từ đầu đến chân. Tôi nói đúng sách vở: “Trời hôm nay đẹp quá.” Cả hai phá lên cười, tôi cũng cười theo. Có vẻ như sự việc bắt đầu dễ dàng hơn.
Tôi biết đã đến lúc tôi phải hỏi những gì cần hỏi. Tôi nói: “Anh có phiền không nếu chúng ta đi bộ lanh quanh một chút?” Perelman nhìn trời, nhìn xuống, rồi nhún vai không trả lời.
Bà mẹ vội vàng nói: “Nếu là bắt đầu cuộc phỏng vấn thì thôi đi.” Perelman vòng tay qua vai bà và nói: “Không sao, mẹ. Mình đi bộ chút xíu nữa.” Tôi nghĩ rằng tôi có thể hỏi câu gì đó dự trù trước được rồi. Tôi hỏi: “Tôi có nghe nói bây giờ anh không còn làm Toán nữa, vậy anh đang làm gì?” Perelman nói: “Tôi rời bỏ Toán rồi. Bây giờ tôi làm gì thì tôi sẽ không nói với ông.” Tôi sắp hỏi tiếp một câu nữa thì Perelman đánh trống lãng: “Ông không phải người Nga thật sao? Ông nói tiếng Nga cứ như là ông sinh đẻ ở Nga.” Tôi cố gắng hỏi một câu nghiêm túc bởi vì chúng tôi sắp tới cửa chung cư rồi. “Anh rất có tài, lại còn trẻ, anh có ý định trở lại với Khoa học không?” Ông la làu bàu cái gì đó và nhún vai.
Trước khi hai mẹ con bước vào cửa tòa nhà, tôi hỏi nhanh bằng tiếng Anh: “Rồi giai đoạn tiếp theo cuộc sống của anh sẽ thế nào?” Perelman dừng lại và nói: “Cái gì?” Tôi lặp lại câu hỏi. Ông ta làu bàu: “Tôi không biết.” Đến đó hai mẹ con bước vào trong bóng tối của hành lang chung cư.
Theo Brett Forrest (Lê Quang Ánh dịch). Người đăng: Tố Uyên.
Xem thêm: Perelman là ai? - Giả thuyết Poincaré là gì? - 7 BÀI TOÁN THIÊN NIÊN KỶ
