Nữ giáo sư Toán học đầu tiên của Việt Nam là ai?

Quyết định số 131-CP do Thủ tướng Phạm Văn Đồng kí ngày 29/4/1980 đã công nhận chức vụ khoa học giáo sư cho 83 cán bộ và phó giáo sư cho 347...

Quyết định số 131-CP do Thủ tướng Phạm Văn Đồng kí ngày 29/4/1980 đã công nhận chức vụ khoa học giáo sư cho 83 cán bộ và phó giáo sư cho 347 cán bộ làm công tác giảng dạy đại học và nghiên cứu khoa học. Trong đó có nữ giáo sư toán học đầu tiên của Việt Nam. Bà là Hoàng Xuân Sínhlĩnh vực Toán Đại số.

Như vậy Hoàng Xuân Sính là vừa là nữ tiến sĩ vừa là nữ giáo sư toán học đầu tiên ở Việt Nam. Phải mất đến 35 năm sau (năm 2015) mới có nữ giáo sư toán học thứ hai (là GS Lê Thị Thanh Nhàn - Đại học Thái Nguyên).

GS Hoàng Xuân Sính là ai?


Hoàng Xuân Sính sinh ra ở làng Cót, Từ Liêm, Hà Nội. Bà sinh ngày 8 tháng 9 năm 1933.

Năm 1948, Xuân Sính học hết cấp II. Thời đó trường trung học rất ít, cả Hà Nội chỉ có một trường cấp II Trưng Vương cho nữ sinh và cấp II-III Chu Văn An cho nam sinh. Nếu cô gái nào muốn học lên cấp III thì phải vào Chu Văn An học chung với nam. Cô nữ sinh Xuân Sính đành phải ghi tên vào học Trường Chu Văn An. Cô còn nhớ, lớp chỉ có hai bàn dành cho nữ, còn lại là các dãy bàn của các học sinh nam.

Năm 1951, sau khi tốt nghiệp bằng tú tài 1 ở Hà Nội ban Sinh ngữ, tiếng Anh và Pháp, Hoàng Xuân Sính sang Pháp lấy bằng tú tài 2 về chuyên ngành toán học. Cô Sính chọn khoa Toán chứ không phải là một ngành nào khác, bởi theo sự lựa chọn của gia đình, cả cha và mẹ cô đều khuyên răn các con rằng để xây dựng đất nước học giỏi môn khoa học là thực sự rất cần thiết. Và, đơn giản, cô thấy trong các môn học thì toán là "dễ học" nhất.

Về nước, được phân công dạy toán tại Đại học Sư phạm Hà Nội, chị cũng như bao nhà toán học Việt Nam khác phải sơ tán khỏi thành phố, đến làm việc ở chốn làng quê rừng núi, sống biệt lập với thế giới khoa học bên ngoài.

Thời gian này, theo lời mời của GS Tạ Quang Bửu, Bộ trưởng Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp nước ta thời bấy giờ, một số nhà toán học rất nổi tiếng trên thế giới, trong đó có những người từng được tặng Huy chương Fields, vẫn nồng nhiệt tỏ rõ mối cảm tình của mình đối với Việt Nam, bằng cách đến đọc bài giảng về toán học hiện đại tại các xêmina mở giữa vùng rừng núi Đại Từ, Thái Nguyên - nơi nhiều trường đại học lớn sơ tán đến.

Trong số các nhà toán học ấy, chị Sính đặc biệt mến phục GS Alexandre Grothendieck, một chuyên gia về hình học đại số (algebraic geometry) người Pháp gốc Do Thái, được tặng Huy chương Fields năm 1966. Những bài giảng của vị giáo sư kiệt xuất mới 39 tuổi ấy cung cấp một cái nhìn bao quát về các mũi nhọn của toán học hiện đại, gợi ý cho chị hướng nghiên cứu thích hợp. Tuy nhiên, để viết được hoàn chỉnh một bản luận án tiến sĩ quốc gia (docteur d’État) dài mấy trăm trang, còn biết bao nhiêu công việc khó khăn, tỉ mỉ phải làm!

Nhiều người ở nước ngoài cũng như ở Việt Nam thường cho rằng toán học là một ngành “vừa khó, vừa khổ, lại vừa khô”! Nhận xét đó có phần đúng, nhưng không đúng hoàn toàn. “Khó” và “khổ” thì đương nhiên rồi! Nhưng có “khô” hay không, thì còn tuỳ người nữa chứ! Đối với chị Sính, một định lý toán học đẹp cũng làm say lòng người chẳng khác nào một bài thơ hay của Nguyễn Trãi, Nguyễn Du hay Pushkin, Lermontov. Thế thì tại sao lại có thể coi là... “khô” được nhỉ?

Bản luận án tiến sĩ quốc gia hình thành dần dưới ánh đèn dầu trong gian nhà tranh trống trải ở một làng trung du bên bờ con sông Đáy. Mưa dầm dề dai dẳng. Gió mùa đông-bắc rét thấu xương. Vách liếp đan thưa, lắm kẽ hở. Ngọn đèn dầu lung lay trước gió. Chị Sính khoác tấm chăn chiên mỏng màu xám xỉn, ngồi co ro ghi lại những ý nghĩ mới nảy sinh trong đầu thành từng dòng, từng dòng luận án...

Bảo vệ luận án tiến sĩ Toán học ở Pháp


Và rồi chị được Nhà nước ta cho phép mang bản luận án ấy sang Paris bảo vệ để lấy bằng tiến sĩ quốc gia. Cuộc bảo vệ diễn ra tại Đại học Paris 7, thuộc hệ thống Sorbonne. Hội đồng chấm luận án gồm những nhà toán học nổi tiếng như GS Henri Cartan, Huy chương Fields, Viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Pháp; GS Alexandre Grothendieck, Huy chương Fields...

Chị bảo vệ bản luận án thứ nhất Gr phạm trù, trong hai tiếng rưỡi đồng hồ - bản luận án chị đã viết trong nhiều năm sơ tán tại một làng quê bên dòng sông Đáy. Chưa xong! Ngay sau đó, chị bảo vệ tiếp bản luận án thứ hai Cái nhúng của một phức một thứ nguyên vào một đa tạp vi phân hai thứ nguyên. Bản luận án thứ hai này chị phải thực hiện tại Paris, chỉ trong vòng hai tháng, do Hội đồng Toán học nơi chị dự thi, ra đề cho chị để... “thử tài”! Cả hai bản luận án ấy đều nhằm giải quyết những vấn đề toán học hiện đại.
GS.TS Hoàng Xuân Sính - nữ giáo sư toán học đầu tiên của Việt Nam
Hoàng Xuân Sính là người phụ nữ nước ngoài đầu tiên đến Paris bảo vệ thành công luận án tiến sĩ quốc gia về toán học.

Tờ tạp chí hằng tháng Phụ nữ Liên Xô xuất bản tại Moskva, số tháng 8/1975, trong chuyên đề về phụ nữ Việt Nam, đã dành nửa trang để giới thiệu nhà nữ toán học Hoàng Xuân Sính.

Nhà xuất bản Springer - Verlag, một nhà xuất bản sách khoa học nổi tiếng thế giới có chi nhánh ở Đức, Anh, Mỹ, đề nghị chị chỉnh lý bản luận án thành một cuốn sách chuyên khảo để đưa in.

Trước khi sang Paris bảo vệ luận án, chị Sính đã thông báo các kết quả nghiên cứu của chị tại Đại hội Toán học Việt Nam năm 1971 ở Hà Nội và Đại hội Toán học thế giới năm 1974 ở Vancouver (Canada).

Công việc và các chức vụ đã kinh qua


Ngoài giảng dạy Toán Đại số ở Trường Đại học Sư phạm và biên soạn giáo trình đại học, sách giáo khoa Toán học phổ thông, GS Hoàng Xuân Sính từng là chủ nhiệm bộ môn đại số rồi làm trưởng khoa Toán-Tin học tại trường Đại học Sư phạm Hà Nội.

Bà là một trong những người sáng lập ra trường Đại học Thăng Long, trường đại học Tư thục đầu tiên ở Việt Nam (1988). Bà là thành viên Hội đồng xét tặng Giải thưởng khoa học Kovalevskaya ở Việt Nam. Nhiều lần bà được giao trọng trách là Trưởng Đoàn học sinh Việt Nam đi dự Olympic Toán Quốc tế. Bà cũng dành thời gian tham gia nhiều hoạt động xã hội đa dạng như Phó Chủ tịch Đoàn chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt Nam khóa VI (2004), Ủy viên Hội đồng chính sách Khoa học và Công nghệ Quốc gia, Ủy viên Hội đồng Giáo dục Quốc gia, Ủy viên Hồi đồng Từ điển Bách khoa Việt Nam.

Bà đã được chính phủ Pháp trao tặng "Huân chương Cành cọ Hàn lâm" vào năm 2003 vì những đóng góp to lớn của cá nhân bà cho công cuộc phát triển và hợp tác nghiên cứu khoa học giữa hai quốc gia Pháp - Việt.

Hiện nay (2020) bà đang sống ở Hà Nội.

Tổng hợp: Sơn Phan.
Tên

Ảnh đẹp,18,Bài giảng điện tử,10,Bạn đọc viết,225,Bất đẳng thức,75,Bđt Nesbitt,3,Bổ đề cơ bản,9,Bồi dưỡng học sinh giỏi,41,Cabri 3D,2,Các nhà Toán học,129,Câu đố Toán học,83,Câu đối,3,Cấu trúc đề thi,15,Chỉ số thông minh,4,Chuyên đề Toán,289,congthuctoan,9,Công thức Thể tích,11,Công thức Toán,112,Cười nghiêng ngả,31,Danh bạ website,1,Dạy con,8,Dạy học Toán,279,Dạy học trực tuyến,20,Dựng hình,5,Đánh giá năng lực,1,Đạo hàm,17,Đề cương ôn tập,39,Đề kiểm tra 1 tiết,29,Đề thi - đáp án,986,Đề thi Cao đẳng,15,Đề thi Cao học,7,Đề thi Đại học,159,Đề thi giữa kì,20,Đề thi học kì,134,Đề thi học sinh giỏi,127,Đề thi THỬ Đại học,401,Đề thi thử môn Toán,65,Đề thi Tốt nghiệp,46,Đề tuyển sinh lớp 10,100,Điểm sàn Đại học,5,Điểm thi - điểm chuẩn,221,Đọc báo giúp bạn,13,Epsilon,9,File word Toán,35,Giải bài tập SGK,16,Giải chi tiết,196,Giải Nobel,1,Giải thưởng FIELDS,24,Giải thưởng Lê Văn Thiêm,4,Giải thưởng Toán học,5,Giải tích,29,Giải trí Toán học,170,Giáo án điện tử,11,Giáo án Hóa học,2,Giáo án Toán,18,Giáo án Vật Lý,3,Giáo dục,363,Giáo trình - Sách,81,Giới hạn,20,GS Hoàng Tụy,8,GSP,6,Gương sáng,207,Hằng số Toán học,19,Hình gây ảo giác,9,Hình học không gian,108,Hình học phẳng,91,Học bổng - du học,12,IMO,13,Khái niệm Toán học,66,Khảo sát hàm số,36,Kí hiệu Toán học,13,LaTex,12,Lịch sử Toán học,81,Linh tinh,7,Logic,11,Luận văn,1,Luyện thi Đại học,231,Lượng giác,57,Lương giáo viên,3,Ma trận đề thi,7,MathType,7,McMix,2,McMix bản quyền,3,McMix Pro,3,McMix-Pro,3,Microsoft phỏng vấn,11,MTBT Casio,28,Mũ và Logarit,38,MYTS,8,Nghịch lí Toán học,11,Ngô Bảo Châu,49,Nhiều cách giải,36,Những câu chuyện về Toán,15,OLP-VTV,33,Olympiad,306,Ôn thi vào lớp 10,3,Perelman,8,Ph.D.Dong books,7,Phần mềm Toán,26,Phân phối chương trình,8,Phụ cấp thâm niên,3,Phương trình hàm,4,Sách giáo viên,15,Sách Giấy,11,Sai lầm ở đâu?,13,Sáng kiến kinh nghiệm,8,SGK Mới,24,Số học,57,Số phức,34,Sổ tay Toán học,4,Tạp chí Toán học,38,TestPro Font,1,Thiên tài,95,Thống kê,2,Thơ - nhạc,9,Thủ thuật BLOG,14,Thuật toán,3,Thư,2,Tích phân,79,Tính chất cơ bản,15,Toán 10,149,Toán 11,179,Toán 12,392,Toán 9,67,Toán Cao cấp,26,Toán học Tuổi trẻ,26,Toán học - thực tiễn,100,Toán học Việt Nam,29,Toán THCS,22,Toán Tiểu học,5,toanthcs,6,Tổ hợp,39,Trắc nghiệm Toán,222,TSTHO,5,TTT12O,1,Tuyển dụng,11,Tuyển sinh,272,Tuyển sinh lớp 6,8,Tỷ lệ chọi Đại học,6,Vật Lý,24,Vẻ đẹp Toán học,109,Vũ Hà Văn,2,Xác suất,28,
ltr
item
Toán Học Việt Nam: Nữ giáo sư Toán học đầu tiên của Việt Nam là ai?
Nữ giáo sư Toán học đầu tiên của Việt Nam là ai?
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjoF9AMWypS9O0-RHf2l8MWqk72B5v6DFfy41YDU3rhBSmbpWJ62FB4Y2HCVmc5r25iStm5WwCM09HNOEQ-vk-oUszPLBys6NPN_UB9Q8QwGxqc-lyNPWMWYaPHdZ3VU6WUSmJjjL6vWqzt/s1600/Hoang_Xuan_Sinh_nu_Giao_su_toan_hoc_dau-tien_VN.jpg
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjoF9AMWypS9O0-RHf2l8MWqk72B5v6DFfy41YDU3rhBSmbpWJ62FB4Y2HCVmc5r25iStm5WwCM09HNOEQ-vk-oUszPLBys6NPN_UB9Q8QwGxqc-lyNPWMWYaPHdZ3VU6WUSmJjjL6vWqzt/s72-c/Hoang_Xuan_Sinh_nu_Giao_su_toan_hoc_dau-tien_VN.jpg
Toán Học Việt Nam
https://www.mathvn.com/2020/03/nu-giao-su-toan-hoc-au-tien-cua-viet.html
https://www.mathvn.com/
https://www.mathvn.com/
https://www.mathvn.com/2020/03/nu-giao-su-toan-hoc-au-tien-cua-viet.html
true
2320749316864824645
UTF-8
Loaded All Posts Not found any posts XEM TẤT CẢ Xem thêm Reply Cancel reply Delete By Home PAGES POSTS Xem tất cả BÀI ĐỀ XUẤT CHO BẠN LABEL ARCHIVE SEARCH ALL POSTS Not found any post match with your request Về Trang chủ Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday Sun Mon Tue Wed Thu Fri Sat January February March April May June July August September October November December Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec just now 1 minute ago $$1$$ minutes ago 1 hour ago $$1$$ hours ago Yesterday $$1$$ days ago $$1$$ weeks ago more than 5 weeks ago Followers Follow THIS PREMIUM CONTENT IS LOCKED STEP 1: Share to a social network STEP 2: Click the link on your social network Copy All Code Select All Code All codes were copied to your clipboard Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy Mục lục bài viết